Ճապոնացի ժամանակակից գրող Հարուկի Մուրակամիի ստեղծագործությունները առանձնանում են իրենց ճապոնական արդիականությամբ, հետաքրքիր պատկերներով:
Սրանք ուրիշ խոհանոցի ճաշատեսակի պես սկզբից անսովոր են քիմքիդ,հետո սիրելի են դառնում: Ինձ այնքան դուր եկան, որ որոշեցի թարգմանել: Միգուցե ստացվել է…չգիտեմ…
Ահա գեղեցիկ, բարեկազմ, արևոտ
Անցնում է աղջիկն Իպանեմայից
Սամբայի ռիթմով
սահուն ճոճվում է ու անցնում
Օօ. Բայց ես տխուր եմ
Ինչպես ասեմ նրան, որ սիրում եմ
Երբ անցնում է ու չի նկատում
Միայն ծովին, ծովին է նայում…
Այսպես Իպանեմացի աղջիկը նայում էր ծովին հազար իննը հարյուր վաթսուներեքին: Իսկ հիմա ` ութսուներկուսին , նա նայում է նույն կերպ: Չի մեծացել: Իր կերպարում փակված` նա լողում է ժամանակի ծովում… միգուցե նաև մեծացել է: Նշանակում է հիմա քառասունին մոտ պիտի լինի: Ու թող ինչ-որ մեկը չհամաձայնի, բայց նա երևի արդեն այդքան էլ բարեկազմ ու արևահոտ չէ, ինչպես առաջ: Երևի երեք երեխա ունի, ու արևից մաշկը ցավում է: Միգուցե դեռ գեղեցիկ է, բայց ոչ երիտասարդ, ինչպես քսան տարի առաջ: Ինչ արած…
Բայց այ սկավառակին նա հաստատ չի ծերացել: Ահա նա` Սթեն Գեթսի տենոր-սաքսոֆոնի թավիշում միշտ քսանամյա, նիհարիկ ու բարեկազմ իպանեմացի աղջիկը:Ես միացնում եմ նվագարկիչը, ասեղը զգույշ բաց թողնում ու հայտնվում է նրա պատկերը:
Օօ. Բայց ես տխուր եմ
Ինչպես ասեմ նրան, որ սիրում եմ…
Ամեն անգամ լսելիս այս երգը ես հիշում եմ դպրոցի միջանցքը: Իմ դպրոցի մութ, մի քիչ խոնավ միջանցքը: ԵՐբ քայլում ես բետոնե հատակին, բարձր առաստաղը խուլ արձագանքում է: Մի քանի պատուհան հյուսիս են նայում, բայց նրանց քթի տակ սկսվում են սարերը ու միջանցքը միշտ մութ է մնում: Մութ ու լուռ դամբարանի պես: կամ միգուցե իմ մեջ է այն տպավորվել սարսափի չափ լուռ:
Իսկ ինչու եմ միշտ “Իպանեմացի աղջիկը” լսելիս հիշում դպրոցի միջանցքը: Ինքս էլ լավ չեմ հասկանում: Ախր դրանց մեջ ոչ մի կապ չկա: ԱՅդ ինչ քարեր է նետում իմ հիշողության ջրամբարը վաթսուներեք թվի Իպանեմացին:
Դպրոցի միջանցքն իր հերթին իմ մեջ արթնացնում է բանջարեղենի աղցանի համը: Վարունգ, լոլիկ, հազարի թերթեր, բիբար, ծնեբեկ, օղկավոր կտրտված սոխ: Ու բոլորը վարդագույն թացանի մեջ, որ անուն էլ ունի. ”հազարավոր կղզիներ”:Սա իհարկե չի նշանակում, որ մեր միջանցքի վերջում աղցան էին վաճառում: Միջանցքն ավարտվում էր դռնով, որհ հետևում խղճուկ լողավազանն է:
Ինչու է դպրոցի միջանցքն ինձ հիշեցնում բանջարեղենի աղցան: Այստեղ նույնպես, եթե մտածենք, ոչ մի կապ:
Իսկ բանջարեղենի աղցանը հիշեցնում է մի աղջկա, որի հետ մի ժամանակ մի քիչ ծանոթ էի: Իսկ սա արդեն լիովին բացատրելի է: Նա միշտ ուտում էր միայն բանջարեղեն:
—Դու արդեն, խրթ-խրթ, անգլերենը,խրթ-խրթ, արել ես
—Խրթ-խրթ, չէ դեռ, խրթ-խրթ-խրթ, քիչ է մնացել
Ես էլ բանջարեղենի մեծ սիրահար էի, այնպես որ մենք երկուսով էին խժռում դրանք: Նա յուրահատուկ համոզմունք ուներ, ջերմորեն հավատում էր, որ եթե հավասարակշռված բանջարեղենային դիետա պահես, կյանքում ամեն ինչ հիանալի կլինի:Իսկ այ եթե ամբողջ մարդկությունն անցնի բանջարեղենի, բարին ու գեղեցիկը կթագավորեն, իսկ աշխարհը կլցվի առողջությամբ ու սիրով:
Շատ առաջ, գրում է մի փիլիսոփա, կար մի շրջան, երբ մատերիայի ու հիշողության միջև մետաֆիզիկական անդունդ էր:
Վաթսուներեք- ութսուներկու իպանեմացի աղջիկը շարունակում է անձայն գնալ շոգ մետաֆիզիկական լողափով: Այն շատ երկար է ու մեկ մեկ ընդունում է սպիտակ, խաղաղ ալիքներ: Քամի չկա, հորիզոնը մաքուր է: Ծով է բուրում: իսկ արևն անխնա այրում է:
Ես պառկած եմ լողափի հովանոցի տակ, սառույցի արկղից հանում եմ մի շիշ գարեջուր: ինչքան եմ արդեն խմել դրանցից, հինգ, վեց..թքած: Միևնույնն է խմածս քրտինքի հետ դուրս է գալիս:
Իսկ նա դեռ գնում է իր համար:Թեթև, միագույն բիկինին կիպ գրկում է նրա բարեկազմ ,արևահար մարմինը:
—Բարև,-կանչում եմ
—Բարի օր ,- ասում է
—Գարեջուր կուզես,- հյուրասիրում եմ
—Կարելի է,- համաձայնվում է
Մենք միասին գարեջուր ենք խմում լողափի հովանոցի տակ:
—Իմիջիայլոց,- ասում եմ,- ինձ թվում է հանդիպել եմ քեզ վաթսուներեք թվին, հենց այս նույն տեղում:
_—Չէ հա… այդքան շուտ
—հա էլի…
Նա մի շնչով խմում է կեսը ու շշի բերանից նայում ներքև` գարեջրին:
—Միգուցե և հանդիպել ենք… ասում ես վաթսուներեքին..հմմ…վաթսուներեքին կարող էինք հանդիպել:
—Դու հեչ չէս փոխվում չէ:
—Ախր ես մետաֆիզիկական աղջիկ եմ:
—Այն ժամանակ ինձ վրա ուշադրություն էլ չէիր դարձնում: Միայն ծովին էիր նայում…
—Ամեն ինչ հնարավոր է,-ասում է ու ծիծաղում,-լսիր, իսկ էլի գարեջուր կարելի է
—Դե իհարկե,- ասում եմ ու նոր շիշ բացում նրան,-իսկ դու ինչ է, այն ժամանակից քայլում ես լողափով..
—Դե հա..
—Ու թաթերդ չեն վառվում
— Ոչ մի կերպ: Ես շատ մետաֆիզիկական ոտնաթաթեր ունեմ: ուզում ես, տես
—ըհը
Նա ձգում է երկար ոտքերը ու ցույց տալիս ինձ թաթերը: Հիանալի, մետաֆիզիկական ոտնաթաթեր: Ես կամաց մոտեցնում եմ մատներս: Ոչ տաք են, ոչ սառը: Ես հպվում եմ դրանց ու ծովը հազիվ լսելի աղմկում է: Այդ աղմուկն էլ շատ մետաֆիզիկական է:
Մենք գարեջուր ենք խմում ու էլ չենք խոսում: Արևը նույնիսկ չի դողում:Ժմանակը կանգնել է:
— Հենց մտածում եմ քո մասին, հիշում եմ դպրոցի միջանցքը,- ասում եմ,- ինչից է
_Մարդը բարդ բան է,-ասում է,- մարդու մասին գիտության առարկան ոչ թէ օբյեկտն է, այլ մարմնում գտնվող սուբյեկտը:
—հմմմ…,-ասում եմ
—Մի խոսքով ապրի քո համար, ապրի, ապրի, ապրի, իսկ ես պարզապես մետաֆիզիկական ոտնաթաթերով աղջիկ եմ:
Այս ասելով Իպանեմացի վաթսուներեք-ութսուներկու աղջիկը թափ տվեց ոտքերից ավազն ու կանգնեց:
—Շնորհակալ եմ գարեջրի համար
—Խնդրեմ
Պատահում է, հանդիպում եմ նրան մետրոյի վագոնում: Նա մի ժպիտ է ուղարկում` կարծես ասելով.”շնորհակալ եմ որ հյուրասիրեցիր այն ժամանակ”:Մենք ոչ մի խոսք չենք փոխանակել մինչև հիմա, բայց ինձ թվում է մեր հոգիներն ինչ-որ կերպ միացած են: Ինչով են միացած, որտեղ է այդ կապը, երևի չէմ էլ հասկանա, երևի ինչ որ խորհրդավոր վայրում, հեռու ծովում: Հենց այդ կապով են կապված դպրոցի միջանցքը, բանջարեղենի աղցանն ու բուսակեր աղջիկը: Ինչքան շատ ես այդպես մտածում, այնքան հաճախ ես երևույթներն ընկալում նոստալգիկ ջերմությամբ: Բայց ախր ինչ որ տեղ մի կապ պետք է լինի, որ կապի հենց ինձ իմ հետ: Եթե տա Աստված , ինչ- որ ժամանակ ես հաստատ կընկնեմ այդ հեռու աշխարհը, այդ խորհրդավոր տեղը ու կհանդիպեմ ինքս ինձ: Եթե հնարավոր է, կուզենայի տաք լինի այնտեղ:Իսկ եթե այնտեղ մի քանի շիշ գարեջուր էլ լինի, ավելին երազելն ավելորդ է: Այնտեղ ես կդառնամ ՆԱ_ՈՎ_ ԵՍ_ԿԱՄ, իսկ ՆԱ_ՈՎ_ԵՍ_ԿԱՄ կդառնա ես: Մեր մեջ մի մազի տարբերություն չի լինի: Ինչ-որ տեղ պետք է որ լինի այդպիսի մի հիանալի վայր:
Իսկ իպանեմացի վաթսուերեք- ութսուներկու աղջիկը դեռ քայլում է լողափով: Նա այդպես էլ կքայլի մինչև նվագարկիչս պտտի վերջին ձայնապնակը:
Հ. Մուրակամի
Կարդալուց հետո փնտրեցի ու գտա նրան.
Նարե
Բլոգ մեր մասին 